بازمهندسی تعاملات ذینفعان بازار برق ایران با تکیه بر الگوگیری از تجارب موفق سایر کشورها

سیاست ها و برنامه‎های کلان کشور و نیز اهمیت پاسخگویی به نیازهای محیط پویای صنعت برق، همگام با تجربههای جهانی دراین زمینه، ضرورت تغییرات زیربنایی، ساختاری و فرایندی را در این عرصه نمایان کرده است؛ اما باوجود آغاز حرکت‎های مربوط به تجدیدساختار در صنعت برق از اوایل دهه هفتاد و درپی آن، راه اندازی بازار برق ایران در سال 1382، به نظر می رسد به دلیل برخی محدودیت های فنی، حقوقی، اجتماعی،‎ سیاسی و فرهنگی موجود درکشور، هنوز کاستی ها و ناکارآمدی های گوناگونی در مسیر عملکرد بهینه این بازار از دیدگاه مدیریتی، وجود دارد. پژوهش حاضر، با عنوان "بازمهندسی تعاملات ذینفعان بازار برق ایران با تکیه بر الگوگیری از تجارب موفق سایر کشورها"با این فرض شکل گرفته است که ساختار و فرایندهای حاکم بر مجموعه ذینفعان بازار برق ایران از کارآمدی لازم برخوردار نیست و نیازمند بازنگری است؛ ازاینرو، پس‎از مطالعه در مفهوم و تجربه تجدیدساختار صنعت برق و بازارهای برق در جهان و آشنایی کتابخانه ای با وضعیت کنونی بازار برق ایران، به بررسی ساختار و فرایندهای این بازار، شرایط و نهادهای موجود در آن و نیز تعاملات ذینفعان، از طریق میدانی وبا بهره گیری از دیدگاه های نمونه ای 66نفری از جامعه خبرگان و مدیران فعال در این صنعت پرداخته شده‎است. این پژوهش، از نوع کاربردی و با روش توصیفی است و در آن از پرسشنامه ای با 32 سوال جهت آزمون سه فرضیه فرعی پژوهش بهره گرفته شده است؛ تجزیه و تحلیل های آماری پژوهش (در دو دسته بررسی های توصیفی و استنباطی) تاییدکننده فرضیه های پژوهش، بااطمینان 95% است. یافته های پژوهش نشان می دهد که "ساختار نهاد ناظر و تنظیم کننده قواعد بازار برق، متناسب با شرایط موجود و اهداف استراتژیک این بازار نیست"، "همه شرایط ویا نهادهای لازم برای کارکرد اثربخش بازار، هنوز فراهم ویا طراحی و مستقر نشده است" و "روابط میان مجموعه بازیگران و ذینفعان بازار در شرایط کنونی، کارایی و اثربخشی چندانی ندارد و نیازمند بازنگری است". در پایان، با تکیه بر یافته های میدانی (پرسشنامه و مصاحبه) و نیز بهره گیری از مطالعات انجام شده در تجربه سایر کشورها، پیشنهادهایی جهت بازمهندسی ساختار بازار برق ایران، ارتقای اثربخشی و کارایی آن و بهبود مناسبات و تعاملات نقش آفرینان اصلی حاضر در آن، ارائه شده است.